حدیث هفته

حضرت از یکی از اصحابشان سؤال کردند: شما وضع مزاحتان با یکدیگر چطوری است؟ (۱۳۹۰/۰۴/۱۸ - ۰۷:۳۰)

فی الکافی، عن الصادق(علیه‌السلام): کیف مُداعَبَةٌ بعضِکم بعضاً. قیل: قلیلٌ. قال: فلاتفعلوا، فإنّ المُداعِبَةَ مِن حسنِ الخُلق، و إنّک لتُدخِل بها السّرور علی أخیک، و لقد کان رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) یُداعِبُ الرّجل، یُرید أن یَسُرَّه.
حضرت از یکی از اصحابشان سؤال کردند: شما وضع مزاحتان با یکدیگر چطوری است؟ جزئیات رفتارهای شیعه را مورد توجّه قرار می‌دادند تا آنجایی که لازم بود تذکّر بدهند، تذکّر می‌دادند. مقام امامت این بزرگواران اینها است، احاطۀ به همۀ امور این‌طوری است. فقط حرام و حلال و نماز و کسب و تجارت نیست، حتّی رفتارهای معمولی. پرسیدند: چطور است وضع شوخی‌کردنتان؟ مزاح‌کردنتان؟ آن کسی که مخاطب حضرت بود، عرض کرد: کم! حضرت فرمودند: نه! نه! عبارت «لاتفعلوا» به این معنا نیست که شوخی نکنید، یعنی کم بودن شوخی و نادر بودن مزاح بین شما، مطلوب نیست. این، از جملۀ شقوق و شعب حسن خلق است. ادخال سرور هم که با این مزاح می‌کنی. این هم فضیلت دیگر است. پیغمبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) گاهی با اصحابشان مزاح می‌کردند، قصد حضرت هم این بود که آن طرف را مسرور و خوشحال کنند. البته در این بابی که عنوانش هم باب المزاح است، روایاتی وجود دارد که نهی از شوخی‌کردن کرده است؛ مثلاً در یک روایتی از حضرت صادق دارد: «ایّاکم و المزاح!»، یا «فلاتُمازِح فیُجترءُ علیک!». جمع بین این دو دسته روایت را، یک دستۀ سوّمی از روایات در اینجا بیان کردند. جمعش به این است که: در شوخی‌کردن افراط نکنید! بعضی‌ها را ما دیده بودیم که دائماً شوخی می‌کردند. آدم نمی‌فهمید که این افراد، حرف جدّیشان چه وقت است. دائماً در حال شوخی و اذیت کردن این و آن بودند. روایات ناهیه، نهی از کثرت مزاح است، از افراط در مزاح نهی می‌کند. روایات آمره، امر بر آن شکل متوسط است. از جمله این روایات جمع کننده: روایتی در کافی است: کثرةُ المزاح تَذهب بماء الوجه. شوخی کردن زیاد، آبرو را، آن حیثیت انسان و آن وقار و وزانت انسان را از بین می‌برد. مرحوم فیض هم همین‌طور می‌فرمایند: عبارت «لاتفعلوا» نهی از این کاری که صورت می‌گرفته؛ یعنی: قلّة مداعبة، این کار را حضرت فرمودند: لاتفعلوا! بلکه کونوا علی حدِّ الوسطِ فیها.

حدیث هفته

ورع به معناى پرهیز دو گونه ممکن است  

از حکمتهاى امام صادق «علیه السلام»: لحمران بن اعین: واعلم انه لاورع أنفع من تجنّب محارم الله والکفّ عن أذى المؤمنین واغتیابهم، ولاعیش أهنأ من حسن الخلق، ولامال أنفع من القناعة بالیسیر المجزى، ولاجهل أضر من العُجب.

(تحف العقول صفحه 359)

ورع به معناى پرهیز که در روایات ما زیاد آمده است دو گونه ممکن است باشد: یکى پرهیز از محرّمات الهى و دیگرى ورع از امور حلال (زهد) که گرچه این نوع مطلوب است لکن ورعى که مهم می ‏باشد همان قسم اول است.
زندگى در سایه حسن خلق از همه چیز گواراتر است. تنگ نظرى، حسد، کینه ، بدبینى، زندگى را تلخ مى‏کند؛ هرچند انسان از مواهب و نعمت مادى فراوان برخوردار باشد.
و عجب (خود شگفتى) که انسان بیش از اندازه خودش را قبول داشته باشد از همه‏ ى جهل‏ ها بالاتر است. زیرا انسان ممکن است بعضى از مظاهر جهل را از مجراى عادى برطرف کند اما خود شگفتى مانع دیدن عیوب است و کسى که عیوب خود را نمی ‏بیند در نتیجه خود را اصلاح نکرده و سرانجام به هلاکت می ‏افتد.

(از احادیث منتخب رهبر معظم انقلاب «دام ظله» در شروع درس خارج)

حدیث هفته1

از حکمتهاى امام صادق «علیه السلام»: قال: إنّما یأمر بالمعروف وینهى عن المنکر من کانت فیه ثلاث خصال: عالم بما یأمر،عالم بما ینهى. عادل فیما یأمر، عادل فیما ینهى. رفیق بما یأمر، رفیق بما ینهى.
(تحف العقول صفحه ۳۵۹)
آمر به معروف و ناهى از منکر باید سه ویژگى داشته باشد:
۱- علم به معروف و منکر بودن آنچه را که می ‏خواهد به آن امر نموده یا از آن نهى کند، داشته باشد.
۲- در امر و نهى خود، مراعات عدالت را بنماید. و مراد از عدالت در این باب آن است که اگر شخص، معروفى را ترک می کند و یا منکرى را انجام می ‏دهد، لکن در عملِ خود معذور است و یا مصلحت مهمترى را لحاظ می کند، نباید به او امر و نهى شود.
۳-  با ملایمت و مدارا امر به معروف و نهى از منکر نماید.
(از احادیث منتخب رهبر معظم انقلاب «دام ظله» در شروع درس خارج)

حدیث هفته

بزرگترین خطر براى انسان آن است که از گناهان خود غافل شود

از حکمتهاى امام صادق «علیه السلام»: إذا رأیتم العبد یتفقد الذنوب من الناس ناسیاً لذنبه فاعلموا أنه قد مکر به.

 (تحف العقول صفحه 364)

اگر کسى همواره به دنبال کشف عیوب مردم بوده و گناهان آنان را تفحص نماید اما گناهان و خطاهاى خود را فراموش کند، چنین انسانى دچار مکر و فریب شده و به وادى خطرناکى دچار شده است.
زیرا بزرگترین خطر براى انسان آن است که از گناهان خود غافل شود چون این امر موجب مى‏گردد که در صدد اصلاح خود برنیاید و چنین فردى فریب خورده است.

(از احادیث منتخب رهبر معظم انقلاب «دام ظله» در شروع درس خارج)

حدیث هفته

□ نسخه چاپی کسى را که مورد اطمینان تو است مادامى که خیانت او ثابت نشده نباید به صرف سوءظن و بدگمانى وى را متهم کرد (۱۳۸۹/۱۱/۰۲ - ۰۸:۰۰) از حکمتهاى امام صادق «علیه السلام»: لیسَ لکَ أنْ تأتَمِنَ الخائِنَ وقد جَرَّبتَهُ ولیسَ لکَ أنْ تَتَّهِمَ مَنْ ائتَمَنْتَ. (تحف العقول صفحه 364) اگر از حالات شخصى، تفحّص و جستجو نموده و با آزمایش و امتحان، دانستى که فرد خائنى است. نباید به وى اعتماد نموده و او را امین بدانى، و همچنین کسى را که مورد وثوق و اطمینان تو است مادامى که خیانت او ثابت نشده نباید به صرف سوءظن و بدگمانى وى را متهم کنى. (از احادیث منتخب رهبر معظم انقلاب «دام ظله» در شروع درس خارج)

حدیث هفته

ز حکمتهاى امام صادق «علیه السلام»: وقیل له: مَن اَکرمُ الخَلق على الله؟ فقال (علیه السلام): اَکثرهم ذکراً لله واعملهم بطاعة الله. قلت: فمن أبغضُ الخَلق الى الله؟ قال‏(علیه السلام): من یتهم الله. قلت: اَحد یتهم الله؟ قال ‏(علیه السلام): نعم من استخار الله فجاءته الخیرة بمایکره فیسخط فذلک یتهم الله؟ قلت: ومن؟ قال ‏(علیه السلام): یَشکُو الله؟ قلت: وأحد یشکوه؟ قال‏ (علیه السلام): نعم، من اذا ابتلى شَکى بأکثر مما اَصابهُ. قلت: ومن؟ قال‏ (علیه السلام): اذا أعطى لم یَشکر واذا ابتلى لم یَصبر. قلت: فمن اَکرمُ الخَلق على الله؟ قال‏ (علیه السلام): من اذا اُعطىَ شکر واذا ابتُلىَ صبر.

(تحف العقول صفحه 364)

گرامى‏ترین افراد نزد خدا کسى است که از همه بیشتر به یاد او بوده و در اطاعت او بکوشد و هنگام نعمت سپاسگزار و در مصیبت، صابر و بردبار باشد.
مبغوض‏ترین اشخاص، کسى است که از خدا بخواهد که در وقایع زندگى آنچه که خیر او است برایش مقدر کند اما در صورتى که حادثه‏ى پیش‏آمده خلاف میلش باشد نسبت به خداى متعال که عالم به مصالح و مفاسد او است خشمگین شده و او را متهم کند که چرا خیر را به او نداده است. و همچنین کسى که از خداى متعال شکوه کند (مصائب و مشکلاتى را که برایش رخ داده خیلى بیشتر از واقعیت آن جلوه دهد) و نیز شخصى که نعمت‏هاى الهى را شاکر نبوده و در سختى‏ها تحمل نداشته و جزع و فزع نماید.

(از احادیث منتخب رهبر معظم انقلاب «دام ظله» در شروع درس خارج)

حدیث هفته

از حکمتهاى امام صادق «علیه السلام»: 

کَفى بخشیة الله علماً. وکفى بالاغترارِ به جهلاً.  

 خشیت و ترس از خدا، ناشى از علم و آگاهى است؛ زیرا کسى که اجمالاْ بداند خداوند، چه قدر به او نعمت داده و چه حق عظیمى به گردن او دارد و نیز گوشه‏اى از عظمت نامتناهى الهى را درک کند و به عدل او در بین مخلوقاتش آگاه باشد و آنگاه کوتاهى‏ها و تقصیرات و جرائم و انحرافات و سرکشى‏هاى خود را در نظر گیرد، طبعاْ خوف الهى در دلش جاى گزین می شود.
 نقطه‏ى مقابل خشیت، اغترار و فریب‏خوردگى است یعنى انسان خاطر جمع باشد که وظائفش را انجام داده و خدا دیگر با او کارى ندارد با این که امام سجاد(علیه السلام) مى‏فرماید: اما انت فاهل ان لایغتربک الصدیقون، و این غرور و فریفتگى، ناشى از جهل و ناآگاهى است.

(از احادیث منتخب رهبر معظم انقلاب «دام ظله» در شروع درس خارج)

حدیث هفتخ

  

از حکمتهاى امام صادق «علیه السلام»:

اداءُ الامانةِ الى من اِئتمَنک وان ترضى لاخیکَ ما ترضى لنفسکَ واعلَم انَّ للامور اواخرٌ فَاحذر العواقب وان للامورِ بغتاتٌ فکن على حذرٍ وایّاکَ ومرتقىَ جبلِ سهلِ اذا کان المُنحدَر وعراً ولا تَعدنَ اخاکَ وعداً لیس فى یدک وفاؤُه   

مفضل بن عمر، بزرگ شیعیان کوفه بود و در بین آنان مقام و منزلتى داشت، لذا امام صادق(ع) به او فرمود: شش خصلت را به تو توصیه مى‏کنم، آنها را به شیعیان من برسان: 

توصیه امام صادق علیه السلام به شیعیان (۱۳۸۹/۱۰/۰۴ - ۰۸:۰۰)

از حکمتهاى امام صادق «علیه السلام»: وقال‏ (علیه السلام) للمفضل: اوصیکَ بسّت خصالٍ تبلغهن شیعتى. قلت: وما هنّ یا سیدى؟ قال‏ (علیه السلام): اداءُ الامانةِ الى من اِئتمَنک. وان ترضى لاخیکَ ما ترضى لنفسکَ واعلَم انَّ للامور اواخرٌ فَاحذر العواقب وان للامورِ بغتاتٌ فکن على حذرٍ وایّاکَ ومرتقىَ جبلِ سهلِ اذا کان المُنحدَر وعراً ولا تَعدنَ اخاکَ وعداً لیس فى یدک وفاؤُه.

(تحف العقول صفحه 367)

مفضل بن عمر، بزرگ شیعیان کوفه بود و در بین آنان مقام و منزلتى داشت، لذا امام صادق(ع) به او فرمود: شش خصلت را به تو توصیه مى‏کنم، آنها را به شیعیان من برسان:
1- هر کس، نزد تو امانتى گذارده به او بر گردان‏.
2- هر چه را براى خود مى‏پسندى در حق برادرانت نیز بپسند.
3- هر کار که مى‏خواهى انجام دهى به عواقب آن بیندیش (نباید هر کارى را به صرف این که کار خوبى است انجام داد، چه بسا پایان و نتیجه بدى داشته باشد).
4- در انجام کارها، ممکن است حوادث ناگهانى اتفاق بیفتد لذا تمهیدات و تدارکات لازم را پیش‏بینى کن تا دچار گرفتارى نشوى‏.
5- از گام نهادن در مسیرى که پیمودن آن سهل و آسان است ولى برگشتن از آن دشوار مى‏باشد، پرهیز کن‏.
6- چیزى را که در توان و قدرت تو نیست، وعده مده‏.

(از احادیث منتخب رهبر معظم انقلاب «دام ظله» در شروع درس خارج

حدیث هفته

از حکمتهاى امام صادق «علیه السلام»: 

من تَعلَّقَ قلبُه بحبِّ الدنیا تعلقَ من ضررِها بثلاث خصالٍ: همّ‏ لایفنى واملٍ لایُدرک ورجاءٍ لایُنال  

 

دنیاى مذموم در نظر اسلام، آن است که انسان زخارف دنیوى را براى خود بخواهد و به آن دلبستگى و تعلق پیدا کند و به جمع‏آورى و کنز اموال بپردازد و تمام همّ و غم و هدف او در زندگى، دنیا شود.       

(تحف العقول صفحه 367)

دنیاى مذموم در نظر اسلام، آن است که انسان زخارف دنیوى را براى خود بخواهد و به آن دلبستگى و تعلق پیدا کند و به جمع‏آورى و کنز اموال بپردازد و تمام همّ و غم و هدف او در زندگى، دنیا شود وگرنه عمران و آبادانى زمین و استخراج معادن و صرف نمودن آنها در راه رفاه بندگان خدا و نجات آنان از فقر و بهره‏بردارى بهینه از اموال و ثروت‏ها نه تنها در مکتب اسلام مذموم نیست بلکه مورد اهتمام شارع است. حال، کسى که شیفته دنیا شده و تعلق خاطر به آن دارد از سه خصلت زیانبار رهائى ندارد.
1- همّ و تشویشى که هرگز از جان او دست برنمى‏دارد چون هر چه پیدا مى‏کند باز به فکر طلب و تلاش براى دسترسى به بیشتر از آن مى‏باشد.
2- آرزوهائى که هرگز به آنها نمى‏رسد.
3- امیدهائى که به آنها دسترسى پیدا نمى‏کند، و راه رهائى از این مشکلات آن است که انسان خود را از مسابقه در میدان دنیاپرستى، کنار بکشد.
 پروردگارا به همه انسان‏ها توفیق سابقوا الى مغفرة من ربکم و استبقوا الخیرات را که وسیله آرامش و سکینه قلوب است عطا فرما.

(از احادیث منتخب رهبر معظم انقلاب «دام ظله» در شروع درس خارج)